دسته: معلوماتی بانک

یحیی ابراهیم سنوار د ۱۳۶۲ کال د اکتوبر ۲۹ نیټه  زیږیدلی دی سنوارچې په ابو ابراهیم هم مشهور دی، د حماس د سیاسي دفتر مشر او په غزه کې د حماس د حکومت مشر دی د حماس امنیتي بنسټ چې د ماجد په نوم پیژندل کیږی د سنوار له خوا جوړ شوی دی .اسراییل په مکرر ډول د سینوار د لرې کولو ژمنه کړې او د غزې د ویجاړولو مسوول یللی دی. سنوار به وار وار ویلي دي چې اسراییل باید له منځه یوړل شي او ټینګار یې کړی چې په فلسطین کې د یهودانو لپاره ځای نشته.

یحیی سنوار د غزې تړانګې په جنوب کې د خان یونس د کډوالو په کمپ کې زیږیدلی . د هغه مور او پلار د اشکلون څخه وو. خو د ۱۹۴۸ کال د عرب-اسرائیلو تر جګړې وروسته چې د نکبا په نامه یادیږي، د فلسطینیانو له بې ځایه کیدو سره، مهاجرت ته اړ شول. سنوار په خان یونس کې ښوونځي ته لاړ او له هغه وروسته یې د غزې له اسلامي پوهنتون څخه په عربي ژبه کې د لیسانس سند ترلاسه کړ

اسرایلو لومړی ځل سینوار په ۱۹۸۲ کال کې په ۱۹ کلنۍ کې د اسلامي فعالیتونو په تور نیولی و. وروسته بیا په ۱۹۸۵ کال کې ونیول شو. په همدې موده کې سنوار وکولای شول چې د حماس د بنسټګر شیخ احمد یاسین باور ترلاسه کړي. د حماس له روحاني مشر سره دې اړیکي په غورځنګ کې د سنوار پر منلو ډېر اغېز وکړ..

سنور په ۱۹۸۷ کال کې د حماس له جوړېدو دوه کاله وروسته د المجد په نوم د حماس د داخلي امنیت بنسټ کېښود او هغه مهال یې عمر یوازې ۲۵ کاله و. د الماجد نوم د هغو کسانو د سزا له امله مشهور شو چې په اخلاقي جرمونو تورن وو، او همدارنګه د هغو کسانو د تعقیب او وژلو له امله چې له اسراییلو سره د همکارۍ په شک کې وو.

په ۱۹۸۸ کال کې کله چې سینوار د دوو اسراییلي پوځیانو د تښتولو او وژلو هڅه وکړه، د اسراییلو د امنیتي ځواکونو له خوا ونیول شو او په محکمه کې یې د ۱۲ فلسطینیانو د وژلو په تور په اسراییلو کې محاکمه او په عمري بند محکوم شو. سینوار د ۱۹۸۸ او ۲۰۱۱ تر منځ په اسراییلو کې زنداني. سینور د بندیانو په استازیتوب د زندان له چارواکو سره خبرې وکړې او د بندیانو ترمنځ یې نظم ټینګ کړ..

د اسراییلو په امنیتي او دفاعي دستګاه کې ډیری په دې باور دي چې د بندیانو د تبادلې پر مهال د سنوار خوشې کول یوه وژونکې تېروتنه وه..

سنوار له خوشې کېدو وروسته غزې ته راستون شو او ډېر ژر د حماس د بنسټګر او د ډېرو کلونو د زنداني کېدو له امله د مشر په توګه ومنل شو. په غزه کې خلک له هغه څخه ډارېدل. سنوار سمدلاسه د عزالدین قسام (د حماس نظامي څانګه) له کنډکونو سره اړیکه ټینګه کړه او مروان عیسی چې د دې کنډک یو له مهمو قوماندانانو څخه و. هغه د سیاسي څانګې او د عزالدین قاسم د کنډکونو ترمنځ د اړیکو اصلی کړۍ ګڼل کیږي. سنوار په ۲۰۱۳ کال کې په غزه کې د حماس د سیاسي دفتر د غړي په توګه وټاکل شو او څلور کاله وروسته د دغه دفتر مشر شو

 

د ۲۰۲۱ کال په مې میاشت کې د غزې په تړانګه کې د اسرائیلو د هوايي بریدونو له امله د هغه کور او دفتر په نښه شو. د 2022 په اپریل کې په یوه ټلویزیوني وینا کې، هغه له خلکو وغوښتل چې په هر ډول ممکنه وي،پر اسراییل برید وکړي.

اسراییل هغه د نورو خلکو سره یوځای د اکتوبر په اوومه په اسراییلو د حماس د برید مسؤول ګڼي.

د سنوار کشر ورور محمد هم په حماس کې فعاله ونډه درلوده. هغه د اسراییلو لخوا د وژنې په څو هڅو کې ژوندی پاتې شو، تر هغه چې حماس په 2014 کې د هغه د مړینې اعلان وکړ. خو له هغه وخت راهیسې داسې راپورونه خپاره شوي چې نوموړی د حماس په پوځي څانګه کې ژوندی او فعال دی او د غزې په تونلونو کې پټ دی. حتی ویل کیږي چې هغه د اکتوبر د اوومې په بریدونو کې لاس درلود.

د ۲۰۱۵ کال په سپتمبر کې امریکا د هغه نوم د نړیوالو ترهګرو په تور لیست کې واچاوه..

سینوار د ایران د اسلامي جمهوریت رژیم ته ډیر نږدې دی  هغه په ​​۲۰۱۰ کال کې د ایران له مشر سره دیوې غونډې په انځورونو کې هم لیدل کیږي.

یحی سنوار د۲۰۲۴ کال د اکست په ۶ نیټه د حماس له خوا د یادې ډلې دپخواني سیاسي مشر اسمعیل هنیه دځای ناستې په توګه وټاکل شو.

بحیی ابراهیم سنوار د ۱۳۶۲ کال د اکتوبر ۲۹ نیټه  زیږیدلی دی سنوارچې په ابو ابراهیم هم مشهور دی، د حماس د سیاسي دفتر مشر او په غزه کې د حماس د حکومت مشر دی د حماس امنیتي بنسټ چې د ماجد په نوم پیژندل کیږی د سنوار له خوا جوړ شوی دی .اسراییل په مکرر ډول د سینوار د لرې کولو ژمنه کړې او د غزې د ویجاړولو مسوول یللی دی. سنوار به وار وار ویلي دي چې اسراییل باید له منځه یوړل شي او ټینګار یې کړی چې په فلسطین کې د یهودانو لپاره ځای نشته.

یحیی سنوار د غزې تړانګې په جنوب کې د خان یونس د کډوالو په کمپ کې زیږیدلی . د هغه مور او پلار د اشکلون څخه وو. خو د ۱۹۴۸ کال د عرب-اسرائیلو تر جګړې وروسته چې د نکبا په نامه یادیږي، د فلسطینیانو له بې ځایه کیدو سره، مهاجرت ته اړ شول. سنوار په خان یونس کې ښوونځي ته لاړ او له هغه وروسته یې د غزې له اسلامي پوهنتون څخه په عربي ژبه کې د لیسانس سند ترلاسه کړ

اسرایلو لومړی ځل سینوار په ۱۹۸۲ کال کې په ۱۹ کلنۍ کې د اسلامي فعالیتونو په تور نیولی و. وروسته بیا په ۱۹۸۵ کال کې ونیول شو. په همدې موده کې سنوار وکولای شول چې د حماس د بنسټګر شیخ احمد یاسین باور ترلاسه کړي. د حماس له روحاني مشر سره دې اړیکي په غورځنګ کې د سنوار پر منلو ډېر اغېز وکړ..

سنور په ۱۹۸۷ کال کې د حماس له جوړېدو دوه کاله وروسته د المجد په نوم د حماس د داخلي امنیت بنسټ کېښود او هغه مهال یې عمر یوازې ۲۵ کاله و. د الماجد نوم د هغو کسانو د سزا له امله مشهور شو چې په اخلاقي جرمونو تورن وو، او همدارنګه د هغو کسانو د تعقیب او وژلو له امله چې له اسراییلو سره د همکارۍ په شک کې وو.

په ۱۹۸۸ کال کې کله چې سینوار د دوو اسراییلي پوځیانو د تښتولو او وژلو هڅه وکړه، د اسراییلو د امنیتي ځواکونو له خوا ونیول شو او په محکمه کې یې د ۱۲ فلسطینیانو د وژلو په تور په اسراییلو کې محاکمه او په عمري بند محکوم شو. سینوار د ۱۹۸۸ او ۲۰۱۱ تر منځ په اسراییلو کې زنداني. سینور د بندیانو په استازیتوب د زندان له چارواکو سره خبرې وکړې او د بندیانو ترمنځ یې نظم ټینګ کړ..

د اسراییلو په امنیتي او دفاعي دستګاه کې ډیری په دې باور دي چې د بندیانو د تبادلې پر مهال د سنوار خوشې کول یوه وژونکې تېروتنه وه..

سنوار له خوشې کېدو وروسته غزې ته راستون شو او ډېر ژر د حماس د بنسټګر او د ډېرو کلونو د زنداني کېدو له امله د مشر په توګه ومنل شو. په غزه کې خلک له هغه څخه ډارېدل. سنوار سمدلاسه د عزالدین قسام (د حماس نظامي څانګه) له کنډکونو سره اړیکه ټینګه کړه او مروان عیسی چې د دې کنډک یو له مهمو قوماندانانو څخه و. هغه د سیاسي څانګې او د عزالدین قاسم د کنډکونو ترمنځ د اړیکو اصلی کړۍ ګڼل کیږي. سنوار په ۲۰۱۳ کال کې په غزه کې د حماس د سیاسي دفتر د غړي په توګه وټاکل شو او څلور کاله وروسته د دغه دفتر مشر شو

 

د ۲۰۲۱ کال په مې میاشت کې د غزې په تړانګه کې د اسرائیلو د هوايي بریدونو له امله د هغه کور او دفتر په نښه شو. د 2022 په اپریل کې په یوه ټلویزیوني وینا کې، هغه له خلکو وغوښتل چې په هر ډول ممکنه وي،پر اسراییل برید وکړي.

اسراییل هغه د نورو خلکو سره یوځای د اکتوبر په اوومه په اسراییلو د حماس د برید مسؤول ګڼي.

د سنوار کشر ورور محمد هم په حماس کې فعاله ونډه درلوده. هغه د اسراییلو لخوا د وژنې په څو هڅو کې ژوندی پاتې شو، تر هغه چې حماس په 2014 کې د هغه د مړینې اعلان وکړ. خو له هغه وخت راهیسې داسې راپورونه خپاره شوي چې نوموړی د حماس په پوځي څانګه کې ژوندی او فعال دی او د غزې په تونلونو کې پټ دی. حتی ویل کیږي چې هغه د اکتوبر د اوومې په بریدونو کې لاس درلود.

د ۲۰۱۵ کال په سپتمبر کې امریکا د هغه نوم د نړیوالو ترهګرو په تور لیست کې واچاوه..

سینوار د ایران د اسلامي جمهوریت رژیم ته ډیر نږدې دی  هغه په ​​۲۰۱۰ کال کې د ایران له مشر سره دیوې غونډې په انځورونو کې هم لیدل کیږي.

یحی سنوار د۲۰۲۴ کال د اکست په ۶ نیټه د حماس له خوا د یادې ډلې دپخواني سیاسي مشر اسمعیل هنیه دځای ناستې په توګه وټاکل شو.

د ایران اسلامي جمهوریت داساسي قانون له مخې د ولسمشر د مړینې، نه شتون یا ناروغۍ په صورت کې باید په کومه موده کې نوی ولسمشر وټاکل شي؟ د اساسي قانون له مخې، د ولسمشر د مړینې، غیابت یا ناروغۍ په صورت کې، مشر مکلف دی چې د ولسمشر لومړي مرستیال ته واکونه او مسوولیتونه ورکړي او که نه؟ او په ټولیزه توګه په هغه دوره کې چې د ولسمشر واکونه او مسوولیتونه د لومړي مرستیال یا بل کس په غاړه وي، پارلمان له کومو قانوني محدودیتونو سره مخ دی؟

البته، د اساسي قانون 130 او 131 اصول د 1368 کال له تعدیل څخه مخکې په 1358 کال کې تصویب شوي او د 1368 کال له تعدیل وروسته د اساسي قانون 131 او 132 اصول، په داسې یو حالت کې چې ولسمشر نشي کولی د مرګ په شمول د کوم  دلیلله امله خپل کار ته دوام ورکړي. د نشتوالي یا ناروغۍ، حتی استعفا او لیرې کول په دې توپیر سره وړاندوینه کړې چې د 1368 کال د اساسي قانون د 130 او 131 مادو له تعدیل څخه مخکې، ولسمشر ته د حادثې په صورت کې، د “موقتي ولسمشرۍ شورا” په نوم یوه شورا په غاړه لري. د ولسمشر واکونه او مسوولیتونه به وي، خو د اساسي قانون په ۱۳۱ او ۱۳۲ مادو کې د ۱۳۶۸ کال له تعدیل وروسته دا دنده د ولسمشر په منظورۍ او یا د بل چا له خوا ټاکل شوې ده. مشرتابه.

د اساسي قانون په 130 ماده کې، د 1368 کال له تعدیل څخه مخکې، دا جوړه شوې وه چې “د ولسمشر د غیاب یا ناروغۍ په وخت کې، د موقتي ولسمشرۍ شورا په نوم یوه شورا جوړه شوه چې لومړی وزیر، د ملي شورا رییس او رییس جمهور پکې شامل وو. د هېواد ستره محکمه په دې شرط چې د جمهور رئيس عذر تر دوو مياشتو زيات دوام ونه کړي، او همدارنګه د جمهور رئيس د ليرې کېدو په صورت کې او يا په هغه صورت کې چې د پخواني جمهوريت دوره پای ته رسېدلې وي، خپله دنده ترسره کوي. او نوی ولسمشر د خنډونو له امله نه دی ټاکل شوی، د ولسمشرۍ دنده د همدې شورا پر غاړه ده.

دغه راز د اساسي قانون په ١٣١مه ماده کې راغلي چې د ولسمشر د مړينې، استعفى يا ناروغۍ له دوو مياشتو څخه د زياتې مودې د پاتې کېدو او د ولسمشر د لېرې کېدو او يا د دې ډول نورو لاملونو په صورت کې، د جمهوري رياست موقتي شورا مکلفه ده چې د قانون د حاکميت لپاره د قانون مصوبه جوړه کړي. نوی ولسمشر به په وروستیو پنځوسو ورځو کې وټاکل شي، او په دې موده کې هغه د ټولپوښتنې پرته، د ولسمشرۍ دندې او واکونه په غاړه لري.”

په همدې ډول، د ۱۳۶۸ کال د اساسي قانون له تعدیل مخکې، کله چې د ۱۳۶۰ کال د جولای په میاشت کې ابوالحسن بني صدرکا د ولسمشرۍ څوکۍ ته له نږدې ۱۷ میاشتو تکیه کولو وروسته، د ولسمشرۍ لپاره د هغه د سیاسي بې کفایتۍ له امله د رایو په اکثریت تصویب شو. د جمهور رئیس له مقام څخه د روح الله خمیني په منظورۍ سره جمهوري ریاست د اساسي قانون د ۱۳۰ او ۱۳۱ مادو له مخې له تعدیل څخه مخکې د موقت جمهور رئیس په غیاب کې د موسوي اردبیلي په حضور کې له واکه لیرې شو. د سترې محکمې رئیس، محمد علي راجايي (لومړی وزیر) او هاشمي رفسنجاني (د پارلمان رییس) د هېواد د اجرایوي چارو د ادارې لپاره جوړه شوه.

دغه راز د ۱۳۶۰ کال د ثور د میاشتې په ۸ نیټه د صدراعظم پر دفتر له بمي حملې او د ولسمشر محمد علي رضايي او صدراعظم محمد جواد بهانر له وژل کیدو وروسته، یو ځل بیا د جمهوري ریاست د موقتي شورا د مشر اکبر هاشمي رفسنجاني په غړیتوب او د ولسي جرګې د رییس عبدالکریم عبدالکریم په ګډون. د سترې محکمې رئیس موسوي اردبیلي د اساسي قانون د ۱۳۰ او ۱۳۱ مادو له تعدیل څخه مخکې، چې د ۱۳۶۰ کال د مرغومي د میاشتې په دیارلسمه نیټه د دغې شورا له خوا د جمهوري ریاست د لومړیو انتخاباتو په ترسره کولو سره رامنځ ته شو، د ایران د دریم ولسمشر په توګه واک ته ورسید.

اوس د اساسي قانون د ۱۳۱ او ۱۳۲ مادو له مخې، د ۱۳۶۸ کال د غويي د میاشتې په ۳۰ مه نېټه د یکشنبې په ماښام په یوه هوايي پېښه کې د ابراهیم رئیسي له مړینې سره د ۱۳۶۸ کال له تعدیل وروسته، د ولسمشر لومړی مرستیال د ولسي جرګې په تصویب سره واکونه په غاړه لري. مشرتابه یا بل څوک چې د مشرتابه لخوا ټاکل کیږي او د وژل شوي ولسمشر مسؤلیتونه به وي.

د اساسي قانون په ١٣١مه ماده کې راغلي، چې د جمهور رئيس د مړينې، ګوښه کولو، استعفا، غياب او ناروغۍ په صورت کې له دوو مياشتو څخه زيات وخت او يا د جمهوري رياست دوره پاى ته رسېدلې وي او نوى جمهور رئيس په واک کې لري. تر اوسه د خنډونو او یا داسې نورو مسایلو له امله نه دی ټاکل شوی، د ولسمشر لومړی مرستیال د مشرتابه په منظورۍ، واکونه او مسوولیتونه او د ولسي جرګې د رییس، د قضایه قوې رئیس او د ولسمشر لومړی مرستیال مکلف دی. د دې لپاره چې په اعظمي حد کې د پنځلسو ورځو په موده کې یو نوی ولسمشر وټاکل شي. د لومړي مرستیال د مړینې په صورت کې او یا نور هغه مسایل چې د هغه د دندې د ترسره کولو مخه نیسي، او همدارنګه که ولسمشر لومړی مرستیال ونه لري، بل کس به د هغه پر ځای د مشر په توګه وټاکي.»

نو د ۱۳۶۸ کال له تعدیل وروسته د اساسي قانون د ۱۳۱ او ۱۳۲ مادو له مخې ویلای شو:

۱- د ابراهیم رئیسي په وژل کیدو سره د محسني اجي، د قضائیه قوې د رئیس محمد باقر قالیباف او د جمهور رئیس د لومړي مرستیال محمد مخبر په ګډون یوه شورا مکلفه ده چې تر یوې زیاتې مودې پورې دغه پریکړه وکړي. په هغه ورځ چې نوی ولسمشر ټاکل کیږي.

۲- محمد مخبر د ولسمشر د لومړي مرستیال په توګه د ابراهیم رئیسي له مړینې وروسته د مرحوم ولسمشر واکونه او مسوولیتونه د نوي ولسمشر تر ټاکلو پورې په غاړه اخیستی شي، که مشر یې راضي کړي.

البته د اساسي قانون له مخې د ایران مشرتابه دغه واک لري

 

ماشومانو ته د ګوزڼ ضد واکسینو د رسولو څلور ورځنی کمپاین بیا پیل شو

روان کمپاین په ترڅ کې ماشومانو ته د پولیو ضد واکسین ورکولو ترڅنګ د ویټامین اې کپسولونه هم ورکول کېږي .

له پولیو پاک افغانستان پروګرام پر خپله اېکس پاڼه له خلکو یې غوښتنه کړې چې له دې فرصته ګټه واخلي او خپل ماشومان نه یوازې د پولیو پرضد واکسین کړي بلکې ویټامین اې هم ورکړي.

دافغانستان د عامې روغتيا وزارت وايي په دې کمپاین کې چې څلور ورځې به دوام وکړي له پنځو کلونو کم عمره لس اعشاریه اووه میلیونه ماشومانو ته واکسین ورکول کېږي.

د عامې روغتیا وزارت ویاند ډاکټر شرافت زمان امرخېل وايي، “له نېکه مرغه په ۲۰۲۴ کال کې په افغانستان کې د پوليو کومه مثبته پېښه نه ده ثبت شوې”. خو په تېر ۲۰۲۳ کال کې د پولیو شپږ مثبتې پېښې ثبتې شوې وي چې ټول یې په ختیځ ننګرهار ولایت کې وې.

چارواکي وايي د پولیو پرضد روان ملي کمپاین په غور، بامیان او دایکنډي کې د وروښتونو او سیلابونو له امله له نورو ولایتونو سره هممهاله نه ترسره کېږي بلکې څو ورځې وروسته به پيل شي.

د طالبانو حکومت کې د عامې روغتیا وزارت پر قومي مخورو، مشرانو، میندو او پلرونو غږ کړی چې له روان کمپاین سره همکاري وکړي او په ترڅ کې یې له پنځو کلونو کم عمره ماشومان د پولیو پرضد واکسین کړي.