د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت یوه چارواکي ویلي چې د تېر کال په اوږدو کې شاوخوا یو میلیون او ۷۸۰ زره افغانان له ایران، پاکستان او یو شمېر نورو هېوادونو راستانه شوي دي.
د باختر خبري اژانس د خبر له مخې، دا شمېرې د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت د پلان او پالیسۍ مشر مولوي محمودالحق احدي په کابل کې په یوه غونډه کې وړاندې کړې.
پاکستان د تېر کال په نومبر میاشت کې د بې اسناده افغانانو د ایستلو پروسه پیل کړه.
ایران هم په وروستیو کې د افغان اتباعو د ایستلو بهیر چټک کړی دی، او په دې هیواد کې له افغانانو سره د ناوړه چلند او ځورونې ډېر راپورونه ورکول کېږي.
په وروستیو ورځو کې د ایراني پولیسو له خوا د یوه افغان زلمکي د شکنجې ویډیو په خواله رسنیو کې ګڼو خلکو شریکه کړه، او ډېر غبرګونونه یې وپارول.
د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت ویلي و چې په تېرو درېیو کلونو کې نږدې څلور میلیونه افغان کډوال بېرته خپل هېواد ته راستانه شوي دي.
دغه وزارت د کډوالو د نړیوال سازمان یا “آی‌او‌ایم” هغه راپور هم رد کړ چې ویلي یې وو، له ۲۰۲۰م کال راهیسې شاوخوا اته میلیونه افغانان له افغانستانه وتلي دي.
یاد سازمان زیاته کړې وه چې له دغو افغانانو څخه یو میلیون یې له اروپايي هېوادونو د پناه غوښتنه کړې او ۸۵ سلنه یې ګاونډیو هېوادونو ته تللي دي.

په داسی حال کې چې د افغانستان بېلابېلې سیمې د ورستیو سختو بارانونو، له امله ځپل شوي دی ، په نورستان او کونړ  ننګرهار، پکتیا، خوست او پکتیکا کې له تالندې او برښنا سره دسختو بارانونو اټکل شوی دی.

د هوا پېژندنې ادارې داټکل له مخې، د افغانستان په بېلابېلو سیمو کې به د اورښت اندازه له ۱۵ تر ۳۰ ملي مترو پورې وي.

دې ادارې د شنبې په ورځ (اګست ۱۰) په یوه خبرپاڼه کې دا هم ویلي، چې د سالنګ په ګډون په شمالي، شمال ختیځو، لوېدیځو، جنوبي، ختیځو او مرکزي ولایتونو کې له دوړو سره د قوي بادونو اټکل هم کیږي چې په بېلابېلو سیمو کې د دغو بادونو سرعت امکان لري. په ساعت کې د 50 کیلومترو څخه تر 90 کیلومترو پورې ساحې اټکل کیږي.

د روان هجري لمریز کال د ثور د میاشتې له نیمایي څخه تر اوسه پورې د افغانستان په یو شمیر ولایتونو کې د سختو بارانونو، ویجاړونکو سیلابونو او سختو طوفانونو په پایله کې په سلګونو کسان وژل شوي او په زرګونو د استوګنې کورونه په بشپړه یا جزوي توګه نړیدلي دي. په زرګونو جریبه کرنیزه ځمکه او باغونه ویجاړ شوي او په زرګونو څاروي له منځه تللي دي.

د چاپېریال ساینس پوهان په افغانستان کې د دې ډول ویجاړونکو طبیعي پېښو شدت او تکرار له نړیوال اقلیمي بدلون سره تړاو لري. د نړیوالو سازمانونو او بنسټونو په وینا، سره له دې چې افغانستان د اقلیم د بدلون په برخه کې د نړۍ په کچه ونډه نه لري، خو د نورو هېوادونو په پرتله یې ډېر اغېزمن شوی او دا بهیر به په راتلونکي کې هم دوام وکړي.

سپاه پاسدارانو د هنيه په وژنه کې د “داخلي نفوذ” فرضیه پیاوړې کړه
د امريکا د نيويارک ټايمز او برتانوي ټلګراف له دوو په زړه پورې خبرونو وروسته په ايران کې د پاسداران ګارډ هڅه وکړه چې د حماس د غورځنګ د سياسي دفتر د مشر اسماعيل هنيه د وژلو کيسه په خپل انحصار کې وساتي. ، او په دې وروستیو کې وویل چې “یو لنډ واټن توغندی په تهران کې د هغه پر استوګنځي لګیدلی ، دا یوه کیسه ده چې ممکن د داخلي نفوذ احتمال زیات کړي.
امريکايي ورځپاڼې نيويارک ټايمز ادعا کړې، هغه بم چې دوه مياشتې وړاندې په تهران کې د حنيه په مرکزي دفتر کې ايښودل شوى و، د هغه د وژنې لامل و، په داسې حال کې چې د برتانوي ورځپاڼې The Telegraph څېړنو ښودلې چې موساد (د اسرائيلو استخباراتي اداره) يو له هغو څخه و. ایراني اجنټانو دا بم په هغه ودانۍ کې په دریو جلا خونو کې کارولی چې د حماس غورځنګ مشر پکې اوسېده.د اسلامی انقلاب سپاه پاسدارانو د شنبې په سهار په فارسی او  عربی ژبو یوه بیانیه خپره کړه او اعلان یې وکړ: د حماس غورځنګ د سیاسی دفتر مشر د لنډ واټن ویشتونکی توغندی په وسیله ووژل شو.
سپاه پاسداران په دې باور دي چې د هنیه وژنه د صهیونیسټي رژیم له خوا د امریکا د حکومت په ملاتړ طرحه شوی عمل دی. سپاه پاسداران د غچ اخیستو ژمنه وکړه او ویې ویل: صهیونیسټي جنایتکار او ترهګر رژیم به د دغه جنایت ځواب ترلاسه کړي او په مناسب وخت، ځای او طریقه به خپله سخته سزا ترلاسه کړي.
د ایران د اسلامی شورا د ملی امنیت او بهرنی سیاست د کمیټې غړی احمد بخشیش اردستانی په عین حال کښې د سپاه پاسداران د بیان په ځواب کښې وویل د حنیه د وژلې په هکله دوه احتمالی سناریوګانې شتون لری.
اردستاني په یوه خبرپاڼه کې ویلي: د هنیه د وژل کېدو په اړه دوه احتمالي سناریوګانې شته، یوه دا ده چې اسرائیلو د توچل سټېشن له نمبر ۲ څخه د یوې کوچنۍ الوتونکي توغندي په وسیله هدف په نښه کړ او دوهمه صحنه دا ده چې کوچنی مرغۍ نه وه. بلکې په ایران کې دننه ځینې نفوذي کسان د توچل سټیشن نمبر 2 ته نږدې ځای پر ځای شوي دي او د هانیه د اوسیدو ځای یې د میزایل په څیر وسلې په نښه کړی دی.
دا سټیشن د غره په سر کې موقعیت لري چې د “قدس پوځ” اړوند د “امام علي” کمپ ته سترګې په لار دی. دغه مېلمستون د «قدس ځواک» تر څارنې لاندې په یوه پیاوړې امنیتي سیمه کې موقعیت لري، چې د «امام علي» کمپ په نامه یادېږي، چې د «انقلابي پوځ» او نورو ملیشو د پراکسي ډلو د غړو د روزنې لپاره کار کوي.

تر وژنې وروسته، ایران تر شلو ډېر کسان ونیول، چې په کې د استخباراتو لوړپوړي افسران، پوځي چارواکي او په تهران کې د سپاه پاسدارانو د یوه مېلمستون کارکوونکي شامل وو. دا اقدام د “لوی او سپکاوی” امنیتي سرغړونې په ځواب کې و چې د هانیه د وژنې لامل شو ، د تحقیقاتو سره اشنا خلکو نیویارک ټایمز ته وویل.
دوو ایراني چارواکو چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي د تحقیقاتو د حساسیت له امله اعلان وکړ چې د سپاه پاسداران د استخباراتو څانګې چې په جاسوسۍ کې تخصص لري د تحقیقاتو مسولیت په غاړه اخیستی او د تورنو کسانو د پیژندلو په خاطر یې تعقیب کړی دی. د اور وژنې ډلې چې د دې وژنې پلان یې جوړ کړی، مرسته کړې او ترسره یې کړي

حماس اعلان کړی چې یحیی سنوار به د اسماعیل هنیه ځای ناستی وټاکل شي.
د یحیی سنوار په اړه ویل کېږي چې د غزې جګړې له پیل راهیسې په دې تراړه کې دی، خو کله هم په عام محضر کې نه دی راڅرګند شوی او نه یې د اوسېدو د ځای ځایګي په اړه څه مالومات شته.
اسرائیلي ځواکونو څو ځایه د هغه د موندلو په هدف عملیات هم کړي دي.
په تېرو میاشتو کې د اسرائیلو وینا دا وه چې نوموړی غزه کې ایسار پاتې او له خپلو ساتونکو سره تر ځمکه لاندې تونلونو کې پټ دی.
اسرائیلي ځواکونه دا هم وايي چې نوموړی د موندل کېدو له وېرې له هېچا سره اړیکه نه نیسي.‌
اسرائیل نوموړی د حماس د هغو چارواکو له ډلې ګڼي چې د اکتوبر ۷مه یې د دغه هېواد پر سوېل د خونړي برید امر ورکړی دی.
اسرائیل هم پر دې باور دی چې یحیی سنوار د اسماعیل هنیه تر شهادت وروسته عملآ د حماس دویم کس ګڼل کېږي.
هنیه تېره اوونۍ د ایران پلازمېنه تهران کې په یوه برید کې ووژل شو.‌
په دې وروستیو کې د ایران مذهبي مشر ایت‌الله علي خامنه‌ای پر ویب‌پاڼه د ښاغلي هنیه د شهادت په مناسبت یوه خپره شوې ویډیو کې لیدل کېږي چې ښاغلی هنیه له نوموړي سره په یوه لیدنه کې یحیی سنوار ورپېژني.
سنوار ۶۲ کلن دی او په ابو ابراهیم هم پېژندل کېږي.
دی د غزې تراړې په سویل کې د د کډوالو په خان یونس پنډغالي کې زېږېدلی.
د مور او پلار په اړه یې ویل کېږي چې د اشکلون دي خو نیکونه یې د دغه ښار پرېښودلو ته اړ شوي.
دا اجباري کډوالي په ۱۹۴۸ کال کې تر هغې جګړې وروسته پېښه شوه،‌ چې پایله کې یې د اسرائیل هېواد د رامنځته کېدو اعلان وشو.‌ یحیی سنوار ښوونځی په خان یونس کې لوستی او وروسته یې د غزې له اسلامي پوهنتونه په عربي ژبه کې لیسانس اخیستی.
اسرائیلو هغه لومړی ځل په ۱۹۸۲ کال کې چې لا ۱۹ کلن و، د “اسلامي فعالیتونو” په دلیل ونیو او تر هغې وروسته په ۱۹۸۵ کال کې بیا ونیول شو. ښاغلي سنوار په همدې موده کې د حماس د بنسټګر شیخ احمد یاسین باور ترلاسه کړ.
هغه د حماس له رامنځته کېدو دوه کاله وروسته په ۱۹۸۷ کال کې د “المجد” په نوم د دې ډلې داخلي ‌امنیت وېرونکی سازمان جوړ کړ.
د المجد نوم ځکه ژر خوله په خوله او مشهور شو چې پر اخلاقي جرمونو تورنېدونکي کسان به یې مجازاتول.
په ۱۹۸۸ کال کې وویل شول چې نوموړي د دوو اسرائیلیانو د تښتولو او وژلو هوډ درلود.‌
نوموړی په همدغه کال له نیول کېدو وروسته په اسرائیل کې د ۱۲ فلسطینیانو د وژلو په تور محاکمه او څلور ځله په عمري بند محکوم شو.‌
یحیی سنوار له ۱۹۸۸ څخه تر ۲۰۱۱ کال پورې له اسرائیل سره تر ۲۲ کلونو ډېر زندان تېر کړ.
نوموړی په ۲۰۱۱ کال کې د اسرائیل او فلسطین ترمنځ د بندیانو په تبادله کې خوشې شو.
په هغې تبادله کې ۱۰۲۷ فلسطیني او عرب‌اسرائیلي بندیان د یوه یرغمل شوي اسرائیلي سرتېري “ګیلعاد شلیط” په بدل کې ازاد شول‌. ګیلعاد شلیط له حماس سره پنځه کاله اسیر و.‌
اسرائیلو د سنوار له خوشې کولو وروسته د غزې اشغال پای ته ورساوه.

ارګ ماڼۍ په یوه اعلامیه کې ویلي، چې رئیس الوزرا ملا محمد حسن اخند د اوبو او انرژۍ وزارت ته دنده ورکړې، چې د امو سیند غاړو د پیاوړتیا لپاره پرېکنده اقدامات وکړي او د دغه سیند د سواحلو د لا تخریېدو مخه ونیسي.
له دې سره سره، د اوبو او انرژۍ وزارت وایي چې په تېرو کلونو کې دغه وزارت د ۴۰۰ مېلیونه افغانیو په ارزښت د امو سیند د غاړو د ټېګښت ۲۰ پروژې عملي کړي او اوس هم د دې سیند په بېلابېلو برخو کې د استحکام نوې پروژې د عملي کېدو په حال کې دي.
د باوري سرچینو د معلوماتو له مخې، په تېرو کلونو کې د آمو سیند شاوخوا نورو هېوادونو خپل لوري ته د دغه سیند غاړې داسې کلکې کړې وې چې افغان لوري ته یې تاوان پېښ کړی و.
د دوی په وینا، مخکینیو افغان حکومتونو په دې برخه کې د پام وړ کار نه و کړی او اوس د امارت پاملرنه په دې برخه کې د ستاینې وړ ده.
په ورته وخت کې، د افغانستان د اوبو او انرژۍ سرپرست وزیر عبدالتیف منصور وايي، د افغانستان او ازبکستان تر منځ پوله د سېلونو له امله مینځل شوې او بیا به مشخصه شي.
د منځنۍ اسیا د اې کې آی پریس اژانس د راپور له مخې، منصور وویل، د افغانستان، تاجکستان، ازبکستان او ترکمنستان ترمنځ د سرحدونو د ټاکلو چارې به، چې له سیلابونو وروسته ناڅرګندې شوي، د یوې نوې ستراتیژۍ له مخې ترسره شی.
د تېر جمهوري حکومت په مهال په ځلونو د افغانستان لور ته د امو دریا د راشیوه کېدو په اړه راپورونه خپاره شول او ځايي اوسیدونکي وايي، هر کال امو دریا د افغانستان لور ته پراخیږي چې ورسره د افغان کروندګرو زرګونه جریبه مځکه لاندې کوي او یا د منځنۍ اسیا د درو هیوادونو خوا ته پاته کېږي. دوی همداراز وايي د منځنۍ اسیا هیوادونه د افغانستان د خاورې همدا برخه له خپلې خاورې سره یوځای کوي.