کام اییر خصوصي هوايي شرکت وايي چې د کابل – دوحې ترمنځ مستقیمې الوتنې پیلوي.
دغه شرکت په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې د کابل – دوحې ترمنځ مستقیمې الوتنې به د دسمبر په ۱۷ مه له کابل څخه دوحې د دوی د یوې الوتکې په الوت پیل شي.
د ۲۰۲۱ کال د اګست په نیمايي کې د طالبانو له بیا واک ته رسیدو وروسته د افغانستان او بهرنیو هیوادونو ترمنځ ټولې الوتنې وځنډول شوې خو په وروستیو دوو کلونو کې د سیمې د هیوادونو ځینو هوايي شرکتونو کابل او د افغانستان څو نورو ښارونو ته الوتنې بیا پیل کړي دي.

د ازبکستان د بهرنیو چارو وزیر، بختیار سعیدوف، اعلان وکړ چې د ملګرو ملتونو جګپوړي چارواکي او د منځنۍ آسیا هېوادونو د بهرنیو چارو مرستیال وزیران په تاشکند کې سره راټول شوي چې د سیمې پر مهمو مسلو، په ځانګړي ډول له افغانستان سره د همکارۍ په اړه خبرې وکړي.
ښاغلي سعیدوف په ایکس (پخواني ټویټر) کې لیکلي چې د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړي استازي کاها ایمانادزه، د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي استازې او د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د مرستندوی پلاوي (یوناما) مشره روزا اوتونبایوا، او همداراز د قزاقستان، قرغیزستان، تاجکستان، او ترکمنستان استازي په دې غونډه کې ګډون کړی.
هغه لیکلي: «منځنۍ آسیا د ازبکستان د بهرني سیاست په لومړیتوب کې پاتې ده.»
سعیدوف د سیاسي خبرو اترو د پراختیا، اقتصادي ادغام، چاپیریالي همکاریو، ترانسپورتي اړیکو او د خلکو ترمنځ اړیکو پر اهمیت ټینګار کړی.
د ازبکستان د بهرنیو چارو وزارت په وینا، د دې غونډې د اجنډا یوه مهمه برخه د افغانستان پر محور د سیمه‌ییزې همکارۍ اړوند بحثونه وو.
د وزارت د معلوماتو له مخې، په دې غونډه کې د ترانسپورتي او سوداګریزو اړیکو د ښه‌والي، د اقتصادي همکاریو د پیاوړتیا او د ملتونو او ټولنو ترمنځ د اړیکو د پراختیا په اړه خبرې وشوې.
دغه بحثونه د ګډو ننګونو د هوارولو لپاره په ځانګړي ډول د افغانستان د سیاسي او اقتصادي حالاتو په بدلېدونکي وضعیت کې د همغږو هڅو پر زیاتېدونکي اهمیت هم ټینګار کوي.

ایران په متحده عربي اماراتو کې د یوه اسراییلي مذهبي مشر په وژنه کې لاس لرل رد کړي دي.

ربي زوی کوګان، چې د اورتودوکس یهودي سازمان لپاره یې کار کاوه، د پنجشنبې په ورځ په دوبۍ کې ورک شو او مړی یې د یکشنبې په ورځ وموندل شو.

د متحده عربي اماراتو چارواکو د یوه اسرائیلي مذهبي مشر د وژلو په شک درې کسان نیولي دي.په متحده
د اماراتي رسنیو له مخې، د کورنیو چارو وزارت په یوه بیان کې تایید کړې چې د زو کوګان د وژنې په شک یې ۳ تنه نیولي دي.

د اماراتو د کورنیو چارو وزارت د نیول شویو کسانو په اړه څه نه دي ویلي.

د اماراتو د کورنیو چارو وزارت وايي، د ټولنې د بې ثباته کولو د هرې هڅې پر وړاندې به له ټولو قانوني واکونو کار واخلي.

اسراييلي او اماراتي چارواکو په دې اړه پلټنې پيل کړي .

اسراييلي ربي هم د اروپايي هېواد مالدووا پاسپورټ درلود او په همدې پاسپورټ يې دوبۍ ته سفر کړى و.

ایران د افغانستان لپاره د خپل هیواد د ولسمشر د ځانګړي استازي دنده پای ته ورسوله او کاظمي قمي یې له دې دندې لیري کړ.
د ایران د بهرنیو چارو وزارت وویل چې د دغه هیواد د باندنیو چارو وزیر سید عباس عراقچي په حکم علیرضا بیګدلي په کابل کې د ایران د استازولۍ د نوي مشر په توګه وټاکل شو.
ښاغلی بیګدلي، چې د کاظمي قمي پر ځای ګومارل شوی، پخوا د ایران د بهرنیو چارو وزارت د کونسلي چارو مرستیال و.
د ایران د تسنیم خبري اژانس د راپور له مخې، د افغانستان لپاره د ایران د ولسمشر د ځانګړي استازي دنده پای ته رسول شوې او د پخوا په شان به د افغانستان په چارو کې ځانګړی استازی د ایران د باندنیو چارو وزارت تر څارنې لاندې کار کوي.
تسنیم په دې اړه څه نه دي ویلي چې د افغانستان لپاره به د ایران د باندنیو چارو وزارت ځانګړی استازی څوک وي.
بیګدلي تر دې وړاندې په قزاقستان، اذربایجان، قبرس او ترکیې کې د ایران د سفیر په توګه دندې اجرا کړي دي.
کاظمي قمي د ایران او طالبانو د حکومت د اړیکو په ښه کولو کې مهم رول لوبولی دی.
نوموړی په تېرو څو لسیزو کې د افغانستان په چارو کې د ایران تر ټولو فعال استازی پاته شوی دی.

د اسلامي امارت د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي تېره ورځ د افغانستان لپاره د روسیې له ځانګړي استازي شمیر کابلوف سره په کتنه کې د مسکو او اسلامي امارت ترمنځ د چارواکو د تګ راتګ پر اهمیت ټینګار وکړ.
د اسلامي امارت د بهرنیو چارو وزارت ویلي چې د ښاغلیو متقي او کابلوف د کتنې هدف د دوه اړخیزو همکاریو ارزول و او په کې د دواړو خواوو ترمنځ د اقتصادي اړیکو پر پراختیا ټینګار وشو.
د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند، ضیااحمد تکل، د ښاغلیو متقي او کابلوف د خبرو په اړه پر ایکسپاڼه کې لیکلي چې دوی د دواړو هېوادونو اړیکې مهمې وبللې او د اقتصادي او سوداګریزو همکاریو د زیاتوالي غوښتنه یې وکړه.
امیرخان متقي ویلي چې روسیې په تېرو ۱۲ میاشتو کې د اسلامي امارت ګڼ شمېر چارواکي د رسمي غونډو لپاره مسکو ته بللي دي.
هغه د مسکو د بلنو مننه کړې او د دواړو هېوادونو ترمنځ د چارواکو تګ راتګ یې مهم بللی دی.
له دې سره په یو وخت د روسیې د باندنیو چارو اندرې رودنکو له تاس خبري اژانس سره په مرکه کې وویل چې د روسیې له لوري د اسلامي امارت د رسمیت پېژندلو لپاره لا ډېر وختي دي.
د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند لیکلي چې ضمیر کابلوف له امیرخان متقي سره په کتنه کې ژمنه کړې چې ډېر ژر به د مسکو یو جګپوړې پلاوی کابل ته سفر وکړي او د دواړو هېوادونو ترمنځ د همکاریو د پراختیا په اړه به له امارتي چارواکو سره خبرې وکړي.
که څه هم روسیه اسلامي امارت په رسمیت نه پېژني، خو په مسکو کې یې د افغانستان په سفارت کې د امارت استازی د شارژدافېر تر کچې منلی دی.

پر لبنان د صهیونیسټي پوځ د هوايي برید په پایله کې ۲۴ تنه شهیدان شول، حزب الله په کروز توغندي غچ واخیست.

دبهرنيو ميډيا له مخې په غزه او لبنان کې داسرائيل لخوا هوايي بريدونه کيږي چې پکې هره ورځ خلک شهيدان کيږي.

د رسنیو د راپورونو له مخې اسرائیلي پوځ د لبنان په ختیځو سیمو هوايي بریدونه کړي، چې په پایله کې یې ۲۴ تنه وژل شوي او ۴۵ نور ټپیان شوي دي، دغه راز حزب الله هم په تل ابیب کې د اسرائیلو هوايي اډه په کروز توغندیو په نښه کړې ده.

پر غزې د اسرائیلو په برید کې تر ۳۰ ډېر فلسطینیان شهیدان شوي دي
له بلې خوا پر غزې د اسراييلي بريدونو له كبله تر ۳۰ زيات فلسطينيان شهيدان شوي او جومات هم په بمبارۍ كې شهيدان شوي او يو اسراييلي يرغمل هم د اسراييلو په بريدونو كې وژل شوى دى.

د افغانستان – ازبکستان ګډ بازار یا ازاده تجارتي سیمه چې څو میاشتې مخکې پرانیستل شو، اوس په غوړېدو دی او هره ورځ سلګونه افغانان دې بازار ته د پېر او پلور لپاره راځي.
دا بازار چې د امو سيند په بل اړخ کې د ترمز ښار په سرحدي سیمه کې دی، د دواړو هېوادونو سوداګر او پلورونکو ته فرصت ورکړی چې خپل تجارتي توکي او محصولات په دې بازار کې وپلوري. د ازبکستان وګړي هم هره ورځ دې بازار ته د توکو د اخيستلو لپاره ورځي.
دا بازار د روان ۲۰۲۴ کال د اګست میاشتې پر ۲۹ د ازبکستان لومړي وزیر عبدالله آریپوف پرانیست. دې پرانیستغونډې ته د اسلامي امارت یو پلاوی او د قرغیزستان، قزاقستان او اذربایجان چارواکي هم بلل شوي وو.
که څه هم د ازبکستان چارواکي وايي، افغان سوداګر له دې ازاد زون نه له مالیاتو پرته د ګټې اخیستنې اجازه لري، خو افغان سوداګر لا هم راتلونکې کې پر عایداتو د مالیو د لګولو د شونتیا په اړه اندېښمن دي.
دې بازار کی د افغان سوداګرو منشي جمعه الدین حاجي زاده وايي، “په پیل کې افغان تاجران د دې بازار په اړه ډاډه نه وو، چې ایا بریالي به شي یا نه، تر هغه چې د افغانستان او ازبکستان چارواکو هغوی ته ډاډ ورکړ د دوی پانګونه به په دې بازار کې خوندي وي.”
د هغه په وینا، افغان سوداګرو اندېښنه لرله که دوی په دې بازار کې ډېره پانګونه وکړي، کېدای شی دا سرحد کوم وخت وتړل شي.
خو بیا هم، یو شمېر افغان پلورونکي په دې بازار کې وايي چې دوی لا هم له ځینو ستونزو سره مخ دي.
دا بازار په ۳۶ هکټاره ځمکه د ازبکستان په خاوره کې پروت دی. د افغانستان اسلامي امارت او ازبکستان ترمنځ د یوې هوکړې له مخې، د افغانستان اتباع کولی شي پرته له ويزې هره ورځ دې ۲۴ ساعته بازار ته سفر وکړي او که اړتیا وي، تر ۱۵ ورځو پورې دغه ازاده اقتصادي سیمه کې پاتې شي.
د سرحد په دواړغاړو کې ګمرکي او د پاسپورت د کنټرول څانګې ۲۴ ساعته فعالیت کوي. د ازبکستان چارواکي وايي، د دې بازار په لومړۍ برخه کې- چې اوس فعاله ده، ۳۶۳ دوکانونه دي، ۲۷۵ دوکانونه د ازبکستاني سوداګرو او ۸۸ دوکانونه د افغان پلورونکو لپاره ځانګړي شوي دي.
په دې ازاده سیمه کې یوه مجهز روغتون هم جوړ شوی دی، چې افغانان ورته د علاج لپاره راځي، هره ورځ سلګونه افغانان – ښځې او سړي دې روغتون ته د درملنې لپاره راځي.
دو ی وایي، پخوا به د علاج لپاره پاکستان ته تلل، خو اوس د پاکستان وېزه د افغانانو لپاره ستونزمنه ده او دوی دغه روغتون ته پرته له ويزې مراجعه کوي.
په دې سیمه کې دوه هوټلونه او یوه رستورانت هم جوړ شوي چې ترکي او ازبکي خواړه وړاندې کوي.
دا ازاده سیمه داسې ډیزاین شوې چې په راتلونکي کې به هره میاشت یو اعشاریه څلور میلیونه ډالره سوداګري ولري او هر کال له یو اعشاریه پنځه میلیونه کسانو ډېر خلک راجذب کړي.
د ازبکستان چارواکي وايي په څه د پاسه دوه میاشتو کې چې بازار فعال شوی دی بازار ته شاوخوا پنځوس زره کسان ورغلي دي.
تمه کېږي چې دا ازاده تجارتي سیمه د شاوخوا درې زره کسانو لپاره د کار زمینه برابر کړي، چې یو پر درېیمه برخه به یې افغانانو ته ورکول کېږي. ازبک چارواکو په وینا د مزار شریف او د ازادې سیمې ترمنځ د کارګرانو لپاره به یو بس فعال شي.
له بل لوري د بلخ په ولایت کی چارواکي وایي چې دوی اوسمهال پر هغه طرحه کار پیل کړی چې د حیرتان په بندري ښارګوټي کې هم یو لوی سوداګریز ازاد نړیوال بازار جوړ کړي.
د بلخ د صنعت او تجارت رییس قاري امیر محمد متقي وویل چې دغه لوی سوداګریز ازاد نړیوال بازار به په نړیوال معیار او پراخه ساحه کې جوړ شي چې د منځنۍ اسیا اونورو هېوادونو سوداګر به له افغان سوداګرو سره یو ځای دغه بازار کې په کار بوخت شي.