مؤلف: Admin

  • نتانیاهو داسراییلی پوځیانو او سیاستپوهانو تر نیوکو لاندې

    نتانیاهو داسراییلی پوځیانو او سیاستپوهانو تر نیوکو لاندې

    نامتو اسراییلي جنرال وایی د غزې جګړه یو عادلانه جګړه وه چې په دوکې بدله شوه
    پر نتانیاهو باندی د پرله پسې نیوکو په دوام  دا ځل، د متقاعد جنرال یسرایل زیف لخوا نوې نیوکې ورباندی شوي دي.

    زیف په یوه مقاله کې چې د یکشنبې په ورځ د اپریل په 17 د اسراییلو په “چینل 12” ویب پاڼه کې خپره شوې، لیکلي چې په غزه کې جګړه په لومړي سر کې اړینه وه، مګر بالاخره په سیاسي او بې ګټې جګړه بدله شوه. د لیکوال په وینا، “دا یو عادلانه جګړه وه چې په دوکې بدله شوه.”نوموړي په سوریه کې د اسراییلو پر هوايي بریدونو هم نیوکه وکړه او خبرداری یې ورکړ چې دا بریدونه ښايي د لبنان حزب الله ته ورته وسله والې ډلې رامنځته کړي.

    برسېره پردې، زیف د پوځي عملیاتو له لارې په غزه کې د یرغمل شویو او نیول شویو اسراییلي سرتیرو د بیرته راستنیدو احتمال کم وباله او ټینګار یې وکړ چې د بندیانو بیرته ستنیدل د جګړې پای ته اړتیا لري؛ که نه نو، د دوی د خوشې کولو لپاره یوې موافقې ته د رسیدو هڅې به ناکامه شي.

    یاد اسراییلی جنرال د جګړې دوام هم د عامه افکارو د اړولو لپاره یوه دسیسه ګڼلې، چې د نتانیاهو په ګټه ده، ځکه چې دا هغه ته اجازه ورکوي چې په ستره محکمه کې خپله اوریدنه وځنډوي او ځینې چارواکي له دندې ګوښه کړي.

    د شباک پخواني مشر رونن بار هم سترې محکمې ته په یوه لیک کې لیکلي چې نتانیاهو یې ځکه له دندې ګوښه کړی چې سترې محکمې ته یې د راپور لیکلو لپاره د نتانیاهو غوښتنه رد کړې او اعلان یې کړی چې د هېواد امنیتي وضعیت د لومړي وزیر د محاکمې اجازه نه ورکوي.

    نتانیاهو د حماس سره د جنورۍ د 19 د اوربند تړون لغوه کیدو وروسته د مارچ په 18 د غزې پر ضد جګړه بیا پیل کړه. دا تړون یوازې په لومړي پړاو کې عملي شوی و او دویم او دریم پړاو چې د امریکا، مصر او قطر په منځګړیتوب پرې هوکړه شوې وه، هېڅکله عملي نه شوه.

    اسرائیلي پوځ هم د غزې تړانګې په مختلفو سیمو د خپلو ځمکنیو بریدونو لړۍ پراخه کړې ده او خبرداری یې ورکړی چې که په اسرائیلو د راکټونو ویشتلو ته دوام ورکړي نو نور عملیات به هم په لاره واچوي.

  • دترمپ له تعرفو سره دپارلمان دغړومخالفت

    دترمپ له تعرفو سره دپارلمان دغړومخالفت

     

    دامریکې په پارلمان کې دجمهوری غوښتونکواستازو بوې ډلې دهغه هېواد ولسنشر دونالد ترامپ د تعرفو په اړه دولسمشردواکونودمحدودولو یوه طرحه وړاندې کړه.

    د دې پلان لاندې، هر ډول تعرفې باید په هر وخت کې د کانګرس د رایې له لارې لغوه شي. همدارنګه، ولسمشر به اړ وي چې د هر ډول تعرفو له لګولو وروسته په 48 ساعتونو کې د دې عمل کانګرس ته خبر ورکړي.

     

    دا پلان د ولسمشر لخوا د وړاندیز شوي تعرفو پلي کول هم د 60 ورځو دننه د کانګرس تصویب سره مشروط کوي.

    دا اقدام وروسته له هغه وشو چې د “وال سټریټ” سټاک مارکیټ د 6٪ کمښت سره وتړل شو. یو کمښت چې د متحده ایالاتو د ولسمشر لخوا اعلان شوي نوي ګمرکي تعرفو تر اغیز لاندې رامینځته شوی.

    په ورته وخت کې، د فدرالي ریزرو رییس جیروم پاول وړاندوینه وکړه چې د ټرمپ لخوا لګول شوي تعرفې به د لوړ انفلاسیون او ورو اقتصادي ودې لامل شي.

    پاول زیاته کړه: “که څه هم لاهم ناڅرګندتیا شتون لري، دا اوس څرګنده ده چې د تعرفو زیاتوالی د پخوا په پرتله خورا لوی دی، او ورته احتمال د اقتصادي پایلو په اړه ریښتیا وي، چې د انفلاسیون لوړه کچه او ورو اقتصادي وده به پکې شامل وي.” البته، د دې اغیزو ابعاد او موده لا روښانه نه ده. “پداسې حال کې چې دا خورا احتمال لري چې تعرفې به لږ تر لږه په لنډمهاله توګه انفلاسیون زیات کړي، دا هم ممکنه ده چې د دوی اغیزې به د تمې څخه ډیر دوام ولري.”

    د امریکا د مرکزي بانک مشر هم ټینګار وکړ چې د ټرمپ له خوا د وروستیو تعرفو د لګولو د پایلو له امله د امریکا د پولي سیاستونو د بدلون د احتمال په اړه فکر کول لا وختي دي.

  • پاکستان په زرهاووافغانان راشړلي دي

    پاکستان په زرهاووافغانان راشړلي دي

     

    اسلامی امارت دافغانانو دمېشتولو پروګرامونه چټک کړي دي.

    له پاکستان څخه د افغان کډوالو د ویستلو د دویمې څپې له پیل سره هم مهاله دافغانستان اسلامي امارت چارواکو په کابل کې په یوه غونډه کې له راستنیدونکو سره پر همکارۍ ټینګار وکړ. په ورته وخت کې دننګرهار ولایت دفتر اعلان کړی چې په دوو ورځو کې د تورخم له لارې د ۱۵۸۹ کډوالو په ګډون ۳۱۶ کورنۍ افغانستان ته راستانه شوې دي.

    د کډوالو چارو وزارت د سې شنبې په ورځ د سلواغې په ۱۶مه اعلان وکړ، چې د کډوالو چارو وزیر مولوي عبدالکبیر، د صنعت او سوداګرۍ له وزیر انس حقاني سره چې له افغان شخصیتونو سره د تماس په حال کې دي، ناسته کړې. په دې غونډه کې له شړل شویو کډوالو سره د چلند پر اړتیا ټینګار شوی دی.

    د مهاجرینو وزارت په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې په دې کتنه کې د راستنیدونکو مهاجرینو د اقتصادي وضعیت، د هغوی د سوداګرۍ د پراختیا او د بازار موندنې د اسانتیاوو د برابرولو په اړه بحث وشو.

    له بلې خو دافغانستان اسلامي امارت د صنایعو او سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي ویلي چې دغه وزارت به له راستنیدونکو مهاجرینو سره د کوچنیو کاروبارونو، حرفوي زده کړو او بازار ته د لاسرسي په برخه کې مرسته وکړي. نوموړي دغه راز ژمنه وکړه، چې د کډوالۍ له وزارت سره به د اقتصادي ثبات او د مهاجرینو د ټولنیز ادغام په برخه کې همکاري کوي.

    له افغان شخصیتونو سره د طالبانو د تماس د کمیسیون مشر انس حقاني هم ویلي، چې دغه کمیسیون هڅه کوي له افغان شخصیتونو سره د باور فضا رامنځته کړي او هېواد ته د هغوی د راستنیدو لپاره مناسب شرایط برابر کړي.

    له کوچني اختر وروسته د پاکستان حکومت په ټول هیواد کې د قانوني اسنادو پرته د افغانانو د نیولو او شړلو پراخ عملیات پیل کړل.

    د پاکستان حکومت د افغان کډوالو ټولټال شمېر درې میلیونه اعلان کړی او ویلي یې دي چې د ناقانونه بهرنیانو د ایستلو د پروګرام له مخې به سږ کال افغانستان ته ستانه شي.

    تر دی وړاندې دملګرو ملتونو دکډوالو اداره ،دعفوې نړیوال سازمان او ګڼو نورو نړېوالو بنسټونو له پاکستانه غوښتي ول چې دافغانانو دشړلو بهیر ودروی خودغه هیواد نړیوالو غوښتنو ته مثبت ځواب نه دی ویلی .

  • دامریکاپه ټولو ایالتونو کې ددونالد ترامپ پرخلاف پراخ لاریونونه

    دامریکاپه ټولو ایالتونو کې ددونالد ترامپ پرخلاف پراخ لاریونونه

     

    امریکا کې پاچاهي نشته

    په لسګونو زره امریکایی اتباعو د شنبې په ورځ په واشنګټن او په ټوله امریکا کې د ټرمپ او د حکومت د تولیداتو د دفتر د مشر ایلون مسک د کړنو پر ضد لاریون وکړ. لاریون کوونکو د “امریکا کې پاچاهي نشته” او “د اور وژنې ماسک” شعارونه په لاس کې درلودل.

    رويټرز خبري اژانس د سلواغې په ١٦مه ليکلي چې په پام کې ده څه باندې ٢٠ زره کسان د واشنګټن په نېشنل مال کې راغونډ شي چې د ټرمپ پر ضد لاريون وکړي.

    رویټرز زیاته کړه چې دا لاریونونه د ټرمپ مخالفینو ته اجازه ورکوي چې په پراخه او همغږي ډول د هغه له اجرایوي امرونو څخه خپله ناخوښي څرګنده کړي.

    شاوخوا ۱۵۰ فعالو ډلو په دغو لاریونونو کې د ګډون لپاره خپل چمتووالی اعلان کړی دی. لاریونونه د متحده ایالاتو په ټولو 50 ایالتونو او همدارنګه کاناډا او مکسیکو کې پلان شوي.

    د ټرمپ په منظورۍ سره، د مسک دفتر د حکومت د تولیداتو ټیم د فدرالي حکومت په جوړښت کې پراخ اصلاحات پیل کړي، او تر اوسه پورې د 2.3 ملیون دولتي دندو څخه له 200,000 څخه ډیر دندې له مینځه وړل شوي.

    په سلګونو خلکو د بالتیمور سره نږدې د ټولنیز امنیت ادارې مرکزي دفتر مخې ته لاریون وکړ ترڅو ادارې ته د تمویل کمولو په اړه لاریون وکړي ، کوم چې مشرانو او معلولینو ته حیاتي خدمات وړاندې کوي. رویټرز د غونډې فضا “غوسه” وبلله.

    دغه لاريون په داسې حال کې ترسره کېږي، چې له تېرو څو اوونيو راهيسې د دولت د توليداتو د څانګې ډله د دې ادارې په ودانۍ کې ځاى پر ځاى شوې ده.

    مظاهره چیانو، چې ډیری یې تقاعد شوي وو، شعارونه یې درلودل لکه “ټولنیز امنیت بند کړئ”، “زما هیواد ته څه پیښ شوي؟”، “د اور وژنې” او “مریخ ته مسک ولېږئ.”

    د متحده ایالاتو د ټولنیز امنیت ادارې دمخه اعلان کړی و چې دوی به 7,000 کارمندان له دندو ګوښه کړي او د ملیونونو ادعا کونکو لپاره به د تلیفون خدمت قطع کړي.

    د سپینې ماڼۍ مرستیالې ویاندې لیز هیوسټن د ټولنیز امنیت او میډیکاډ فنډونو کمولو په اړه د ټرمپ د پریکړې په اړه د لاریون کونکو څرګندونې بې اساسه وبللې او رد یې کړې.

    میډیکاډ د ټیټ عاید کورنیو او اشخاصو لپاره د متحده ایالاتو د حکومت روغتیایی برنامه ده.

    هیوسټن وویل: “د ولسمشر ټرمپ دریځ خورا روښانه دی؛ هغه به د ټولنیز امنیت ، درملنې او میډیکاډ برنامې ملاتړ ته دوام ورکړي څوک چې وړتیا لري ، برعکس ، د ډیموکراتانو دریځ دا دی چې د دې برنامو ګټې غیرقانوني مهاجرینو ته ورکړي ، چې دوی به افلاس کړي او زاړه امریکایان به زیانمن کړي.”

    د پاریس، لندن، برلین، فرانکفورت او لیزبون په ګډون څو اروپايي ښارونه هم د ټرمپ او مسک پر ضد د مظاهرو ډګر و.

  • دهندمشرانو جرکې هم د وقف طرحه تایید کړه

    دهندمشرانو جرکې هم د وقف طرحه تایید کړه

     

     د مسلمانانو جايدادونو اړوند ناندریزه قانوني طرحه،دهندپارلمان له خواتائید شوه.

    د هند مشرانو جرګې د وقف (تعدیل) ۲۰۲۴ په نامه مسوده د جمعې پر ورځ تائید کړه. له دې یوه ورځ مخکې د هند په ولسي جرګه کې د اپوزېسیون له سختو نیوکو سره سره دا مسوده تائید شوې وه.

    دهند مسلمانان او دنریندرا مودی حکومت اپوزېسیون دغه طرحه د هندوستان دمیلمانانو پر حقونو بادی ښکارهنېری بولی خو د حکومت وېنا داده چې دی طرحې سره سفافیت رامنځته کیږي.

    دا مسوده به اوس دتوشیح  لپاره د هند ولسمشرې ته استول کېږي او د هغې له توافق وروسته به په قانون بدله شي.

    د هندي مسلمانانو د دود له مخې وقف جایداد د هغو مسلمانانو د بسپنې پر مټ رانیول کېږي، چې د ټولنې د خیرښېګنې لپاره خیرات کوي یا خپل جایداد ځانګړی کوي او بیا همدا جایدادونه د خیریه او دیني چارو لپاره ځانګړي کېږي.

    دغه ډول جایدادونه نه خو د بل هدف لپاره کارول کېدای شي او نه یې هم پېر او پلور کېږي.

    یو دا دی، چې وقف جایداد به څه ډول جایداد ته ویل کېږي؟

    په دودیز ډول داسې ګڼ شمېر ودانۍ چې په شفاهي ډول یا د ټولنې دود-دستور له مخې خیرات شوې، په قانوني ډول هم وقف جایدادونه بلل کېدل او دا ځکه چې مسلمانانو له ډېر وخت راهیسې دغه ودانۍ هماغسې کارولې، چې نور وقف جایدادونه کاروي.

    د نوې طرحې له مخې باید د وقف جایدادونو اړوند بورډ یا پلاوی داسې کره ثبوتونه وړاندې کړي، چې له مخې یې په قانوني توګه دا جایداد وقف وبلل شي.

    دویم بدلون د وقف جایدادونو په اداري پلاویو یا قانوني ماهرینو ډلو کې د غیر مسلمانانو د ګډون په تړاو د نوې طرح وړاندیز دی. په طرح کې د دې جایدادونو پر سر قانوني شخړو کې د محاکمو مداخلې ته د اجازې ورکول هم شامل دي.ددی طرحې سره سم دتنازع په صورت کې د هندوستان محاکم دیادو جایدادونو په اړه پریکړې کولی شي.په دی توګه باید ټول وقف جایدادونه په رسمي توګه ثبت او راحستر شي.

    دیادې طرحې پر وړاندې د هندوستان په ګڼو ښارونو کې له یوې اونۍ رایسي لاریونونه هم دوام لري.

  • دامریکې سټاک مارکیټ خراب وضعیت

    دامریکې سټاک مارکیټ خراب وضعیت

     

    د ټرمپ تعرفې د امریکا د سټاک مارکیټونه ویجاړ کړل، په دوه ورځو کې د پانګوالو 60 ملیارد ډالر ډوب شول.
    د متحده ایالاتو د ولسمشر ډونالډ ټرمپ تعرفې د متحده ایالاتو سټاک مارکیټونه په ټپه ودریدلي او پانګوالو یوازې په دوه ورځو کې له 60 ملیارد ډالرو څخه ډیر له لاسه ورکړی.

    دوه ورځې وړاندې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د پاکستان په ګډون د نړۍ پر لسګونو هېوادونو د تعرفې د لګولو اعلان وکړ. په نړۍ کې شاید کومه سیمه وي چې د ټرمپ د وروستیو تعرفو څخه خوندي نه وي، حتی انټارکټیکا ته نږدې هغه ناامنه ټاپوګان چیرې چې یوازې پینګوین ژوند کوي او چیرې چې انسانان وروستی ځل لیدل شوي شاید 10 کاله دمخه د تعرفو لخوا زیانمن شوي وي.

    د امریکايي رسنیو په وینا، د تعرفې له اعلان وروسته په دوو ورځو کې پانګوالو د ونډو په بازار کې له ۶۰ میلیاردو ډالرو زیات تاوان وکړ. نه یوازې دا، د دې احتمال هم شته چې چینایي محصولات به د امریکا د تعرفې وروسته اروپا بازارونو ته داخل شي.

    د متحده ایالاتو سټاک په پنځو کلونو کې د ټرمپ د تعرفو له اعلان وروسته د دوی ترټولو خراب کمښت لیدلی ، د Dow 5 سلنه ښکته ، S&P 500 4.6 سلنه او Nasdaq 4.7 سلنه ښکته شوي.

    د لندن سټاک ایکسچینج د FTSE 100 شاخص د خپریدو راهیسې 5 سلنه ریکارډ راټیټ شوی ، د آلمان د سټاک بازار 4 سلنه او د جاپان 2.8 سلنه ، پداسې حال کې چې د تیلو بیه د 8 سلنې 4 کلن ټیټ ته راښکته شوې ځکه چې د سوداګریزې جګړې ویره ډیریږي.

    د امریکا د مرکزي بانک مشر جیروم پاول د بیو د لوړیدو او د اقتصادي ودې د سستیدو خبرداری ورکړی دی. د ولسمشر ټرمپ د ټینګار سره سره، جیروم پاول د اوس لپاره د سود نرخونو کمولو څخه انکار کړی دی.

    له بلې خوا د پیسو نړیوال صندوق مشرې کریسټالینا جورجیوا وايي، د امریکا تعرفې په داسې وخت کې د نړیوال اقتصاد لپاره ګواښ دی چې د ودې په حال کې دی.

    د دې ترڅنګ د بريتانيا، اسټراليا او ايټاليا لومړي وزيرانو هم سوداګريزه جګړه د نړيوالې سوداګرۍ لپاره يو ستر ګواښ بللی او د درې واړو هېوادونو لومړي وزيرانو د اقتصادي ثبات لپاره په ګډه کار کولو هم هوکړه کړې ده.

  • دخبریالانو وژونکی باید د ملګرو ملتونو په تور لیست کې شامل شي

    غزه کي د خبریالانو دبيسارِي مرګ ژوبلې په اړه د افغانستان د خبریالانو او رسنیو د فدراسیون اعلامیه

    د افغانستان د خبریالانو او رسنیو فدراسیون د غزې روان وضعیت له نږدې څاري او د خبریالانو د لوړو تلفاتو له امله ژوره اندېښنه لري.

    د یو خبریال وژل، په حقیقت کې د اطلاع او معلوماتو د رسونې، ویښتابه اوټولنیزتحرک وژل دي. د یو خبریال وژل، د انسانیت وژل دي.هغه کسان چې خبریالان هدف ګرځوي، د انسانیت ښکاره دښمنان دي.

    نوې څېړنې ښيي چې له بده مرغه، په تېر یو نیم کال کې، له ۱۴۷ څخه تر ۲۳۲ پورې خبریالان په غزه کې خپل ژوند له لاسه ورکړی دی.

    دا شمېره، د ترسره شویو تحقیقاتو له مخې، یو نوی ریکارډ دی چې په نړۍ کې یې ساری نشته.

    د براون پوهنتون له لوري تازه خپور شوی راپور ښيي چې د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر له ۷مې، چې د غزې جګړه پیل شوې، تر ۱۴۷ څخه تر ۲۳۲ پورې خبریالان وژل شوي دي. دا په داسې حال کې ده چې د دویمې نړیوالې جګړې پر مهال ۶۷ خبریالان وژل شوي وو.

    د دې راپور له مخې، د ۲۰۲۳ کال له مني راهیسې، فلسطیني خبریالان په غزه کې له لوږې، د پاکو اوبو له کمښت، د سرپناه نشتوالي او د برېښنا له پرې کېدو سره مخ دي. ښځینه خبریالانې او نور د رسنیو کارکوونکي، لکه ژباړونکي، له انلاین ځورونې، د جنسیت پر بنسټ د کرکې له څرګندونو، فزیکي بریدونو، جنسي تېري او حتی له قتل سره مخ شوي دي.

    د دې کمېټې د معلوماتو له مخې، یوازې د ۲۰۲۵ له پېل راهیسی لږ تر لږه ۱۵ خبریالان او د رسنیو کارکوونکي وژل شوي، چې ۱۰ تنه یې په اسراییل او غزه کې حضور درلود.

    تر ټولو دردونکې دا ده چې د غزې خبریالان ډېر ځله په قصدي ډول هدف ګرځول شوي دي.

    د افغانستان د خبریالانو او رسنیو فدراسیون، د خبریالانو د قتل عاملین په سختو ټکو غندي او له ټولو نړیوالو بنسټونو غواړي چې د اسراییل پر وړاندې، چې د خبریالانو قاتل دی، ګډ اقدامات وکړي او په رسمي ډول د ملګرو ملتونو سازمان ته شکایت وړاندې کړي.

    هغه کسان چې خبریالان قصداً وژني، باید د ملګرو ملتونو په تور لیست کې شامل او له نړیوالو بندیزونو سره مخ شي.

    د فدراسیون مشرتابه پلاوی

  • غزه کې دخبریالانو مرګ ژوبلې،نړېوال ریکارډجوړکړ

    غزه کې دخبریالانو مرګ ژوبلې،نړېوال ریکارډجوړکړ

     

    په غزه کې د وژل شویو خبریالانو شمېر د نړۍ له جګړو او ویتنام څخه هم زیات دی
    وه نوې څېړنه ښيي چې د غزې جګړه په تاریخ کې د خبریالانو لپاره تر ټولو خونړۍ جګړه ده. په دې جګړه کې د وژل شویو خبریالانو شمېر په لویو جګړو لکه لومړۍ او دوهمه نړیواله جګړه، د امریکا کورنۍ جګړه، د کوریا جګړه، د ویتنام جګړه او د افغانستان په جګړه کې د دغه مسلک د وژل شویو خبریالانو له مجموعې څخه اوښتی دی.

    د بوسټن ګلوب ورځپاڼې د راپور له مخې، د براون پوهنتون د “جګړې لګښت” پروژې نوی راپور ښيي چې د ۲۰۲۳ کال د اکټوبر له ۷مې د غزې د جګړې له پیل راهیسې په غزه کې له ۱۴۷ څخه تر۲۳۲ خبریالانو خپل ژوند له لاسه ورکړی دی. دا په داسې حال کې ده چې د دویمې نړیوالې جګړې پر مهال یوازې ۶۷ خبریالان وژل شوي وو. راپور چې د سه شنبې په ورځ خپور شو، ټینګار وکړ: “دا شخړه په اسانۍ سره په تاریخ کې د خبریالانو لپاره ترټولو خونړۍ پیښه ده.”

    د دغې څېړنې د لیکوالانو په وینا، د غزې د جګړې په څېر په شخړو کې ډېری هغه خبریالان وژل شوي یا ټپیان شوي چې ځايي خبریالان دي او د نړیوالو پېښو د پوښښ لپاره د بهرنیو خبریالانو حضور کم شوی، په تېره بیا د جګړې په سیمو کې. د نړۍ ترټولو خطرناکو پیښو پوښښ لپاره، خبري شبکې په محلي ژورنالیستانو ډیر تکیه کوي، چې ډیری وختونه د لږ معاش او محدودو سرچینو لپاره کار کوي.

    د 2023 له مني راهیسې، په غزه کې فلسطیني خبریالان د خوارځواکۍ، د څښاک د خوندي اوبو نشتوالی، د سرپناه نشتوالی، او د بریښنا بندیدو په څیر ننګونو سره مخ دي. ښځینه خبریالانې او د رسنیو نورې کارکونکې، چې په کې ژباړونکي هم شامل دي، له انلاین ځورونې، د جنسیتي کرکې له ویرې، فزیکي بریدونو، جنسي تیري او حتی وژنې سره مخ شوي دي.

    سټیفني ساول، د جګړې د پروژې د لګښتونو رییس، وویل: “خبریالان او د ژورنالیزم مسلک په زیاتیدونکي توګه د جګړې قرباني کیږي. “ډیموکراسي او سوله په آزادو رسنیو پورې اړه لري، او ملېزم په مختلفو لارو د ډیموکراسۍ کمزوری کولو کې مرسته کوي.”

    د جګړې د لګښتونو پروژه یوازینۍ موسسه نه ده چې د خبریالانو لپاره د غزې مرګونې جګړه مستند کړې. د 2024 په فبروري کې، د ژورنالیستانو د ساتنې کمیټې په یوه ځانګړي راپور کې اعلان وکړ چې 2024 د خبریالانو لپاره ترټولو خونړی کال و ځکه چې دې سازمان څه باندې درې لسیزې دمخه د معلوماتو ثبت کول پیل کړي.

    د دغه راپور له مخې، په ۲۰۲۴ کال کې د وژل شویو خبریالانو او رسنیو د کارکوونکو نږدې دوه پر درېیمه برخه فلسطینیان وو، چې د اسراییلی ځواکونو په لاس وژل شوی دی.

    د ژورنالیستانو د ساتنې د کمیټې اجرایوي رییس جوډي ګینسبرګ وویل: “په غزه کې جګړې د خبریالانو پر ژوند بې ساري اغیز کړی دی او دا په ډاګه کوي چې د جګړې په سیمو کې د دوی د ساتنې نړیوال نورمونه څومره له پامه غورځول کیږي.”

    هغه زیاته کړه چې د خبریالانو د وژنو زیاتوالی د “په نړیواله کچه د رسنیو د غږ خاموشولو” د پراخ رجحان یوه برخه ده او دا رجحان په 2025 کې په چټکۍ سره دوام لري.

    د دغې کمېټې د معلوماتو له مخې، په ۲۰۲۵ کال کې تر اوسه ۱۵ خبریالان او د رسنیو کارکوونکي وژل شوي، چې ۱۰ یې په اسرائیلو او غزې تړانګې کې وو.

  • دامریکې اوسنې طرح دمنلونه ده(روسیه)

    دامریکې اوسنې طرح دمنلونه ده(روسیه)

    کرملین وایی چې  نشي کولی د جګړې پای ته رسولو لپاره د متحده ایالاتو وړاندیزونه ومني ځکه چې دوی هغه اندیښنې له پامه غورځوي چې مسکو یې د دواړو هیوادونو ترمنځ د شخړې اصلي لاملونه ګڼي.

    د رویټرز په وینا، د روسیې د بهرنیو چارو مرستیال وزیر سرګي ریابکوف د سې شنبې په ورځ د مسکو او واشنګټن ترمنځ په خبرو اترو کې د پرمختګ نشتوالي ته په اشارې سره ټینګار وکړ چې د امریکا وړاندیزونه د هغو بنسټیزو مسلو لپاره حل لارې نلري چې روسیه یې اندېښمنه کړې ده.

    د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین مخکې د امریکا د وړاندیزونو د بیاکتنې غوښتنه کړې وه او شرایط یې وړاندې کړي وو. چې ناټو کې د اوکراین نه شاملېدل، د ختیځ اوکراین په څلورو سیمو کې د روسیې د بشپړ کنټرول،پیژندل، او د اوکراین پر پوځ محدودیتونه شامل وو. خو کیف دا غوښتنې مسکو ته تسلیمېدل ګڼۍ.

    په عین حال کې، د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ په وروستیو اونیو کې د مسکو پر وړاندې سخت دریځ غوره کړی دی. ترامپ وایی د روسیې لخوا د سولې د تړون د احتمالي خنډ پرسر غوسه دی. ټرمپ ګواښ کړی چې که اوسنی وضعیت همداسې دوام وکړي، نو پرهغو هېوادونو به بندیزونه ولګوي چې له روسیې څخه تیل اخلي.

    د ټرمپ د نویو دریځونو په اړه، د کریملین ویاند دیمیتري پیسکوف وویل چې له متحده ایالاتو سره اړیکې دوام لري، خو ټینګار یې وکړ چې د بحث لاندې موضوع “ډیره پیچلې” ده او دوه چنده هڅو ته اړتیا لري.

    په ورته وخت کې، د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرګي لاوروف وویل چې مسکو د اوکراین د انرژۍ پر تاسیساتو د بریدونو د بندولو لپاره په بشپړه توګه ژمن دی، او امریکایي چارواکو ته یې د اوکراین له خوا د ادعا شویو سرغړونو لیست چمتو کړی دی.

    د رویټرز په وینا، سره له دې چې ټرمپ د روسیې او اوکراین ترمنځ د سولې موافقې ته د رسیدو لپاره هڅې کوي، خو داسی ښکاري چې دریځ یې ورو ورو دمسکو پرخلاف سختېږي.

  • دبېځایه شویوفلسطینیانوپرخیموباندې داسراییلی الوتکویرید

    دبېځایه شویوفلسطینیانوپرخیموباندې داسراییلی الوتکویرید

     

    د اسراییلو پوځ په غزه کې د بې ځایه شویو فلسطینیانو په خیمو باندې د بې پیلوټه الوتکې برید وکړ.

    د یوې بهرنۍ خبري ادارې د راپور له مخې، اسراییلي پوځ د وړیا خوړو د ویش یو مرکز هم په نښه کړ، په داسې حال کې چې د اسراییلو په برید کې ۱۳ فلسطینیان شهیدان او ګڼ شمېرنور ټپیان شوي دي.

    له بلې خوا، د حماس ویاند عبداللطیف په جبالیا کې د اسراییلو په هوايي برید کې شهید شو.

    راپورونه ښيي چې د اسراییلو د وروستي بمبارۍ له امله ۱۴۲۰۰۰ فلسطینیان له خپلو کورونو څخه وتلو ته اړ شوي دي.

    د یادونې وړ ده چې د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر له ۷مې راهیسې په غزه کې د اسراییلو د یرغل له امله د وژل شویو فلسطینیانو شمېر له ۵۰ زرو څخه اوښتی دی.