د مسکو شپږمې غونډې ته د افغانستان د بهرنیو چارو د وزیر بلنه او له سرګي لاوروف سره د مولوي امیرخان موتګي جلا جلا کتنې د ډېرو ګنګوسېو لامل شو. ځینو یې دا ډول ناستې بې ګټې او د وخت ضایع کول بللي، خو ځینو بیا دا د افغان حکومت په ډیپلوماسۍ کې لوی ګام بولي.
خو اصلي پوښتنه دا ده چې د مسکو غونډه او دا ډول غونډې د افغانستان لپاره څه پیغام او پایلې لرلی شي؟
د مسکو ناستې په څېر نړیوالې غونډې عموماً د افغانستان او د هغه د راتلونکي په اړه د خبرو اترو او نظریاتو د تبادلې زمینه برابروي، ځکه لږ تر لږه بهرني هېوادونه د افغانستان په اړه ښه پوهه ترلاسه کوي او افغانستان له بهرنیو هېوادونو زیات پوهه ترلاسه کوي.
هیڅ ډول تعامل د یو بل له ښه بیژندلو پرته نشي ترسره کیدی. د افغانستان د بهرنیو چارو د وزیر بلنه د روسیې لېوالتیا ښيي چې له اوسني حکومت سره خبرې وکړي، که څه هم په رسمي توګه یې نه وي پېژندلی. دا په دې مانا ده چې روسیه له افغانستان سره د همکارۍ د لارو چارو په لټه کې ده.
له بلې خوا، دا غونډې کولی شي د هیوادونو ترمنځ د خبرو اترو او همکارۍ فضا رامینځته کولو کې مرسته وکړي، خو دا کار نورو کورنیو او نړیوالو عواملو پورې هم اړه لري. د افغانستان راتلونکي امکانات به د هیواد دننه سیاسي، ټولنیز او اقتصادي پرمختګونو او همدارنګه له نورو هیوادونو سره د هغه په اړیکو پورې اړه ولري.
له بلې خوا د افغانستان حساس جغرافيايي موقعيت د سيمې او نړۍ هېوادونه دې ته اړ باسي چې په سيمه ييزو تعاملاتو کې افغانستان هېر نه کړي، ځکه چې افغانستان د سيمې په کچه د اقتصادي، امنيتي او فرهنګي فعاليتونو په برخه کې يوه نښلونکې اړيکه ده. تر هغه ځایه چې د افغانستان له همکارۍ پرته سیمه ییژ تعاملات نشی تر سره کیدایث.
له بلې خوا افغانستان د منځنۍ او جنوبي اسیا ترمنځ د سوداګریزو لارو په برخه کې یو مهم دهلیز ګڼل کیږي. له همدې امله له افغانستان سره اقتصادي همکاري د ګاونډیو هېوادونو په ګټه کولای شي.
مسکو ته دافغانستان اسلامي امارت داستازو وربلل په سیمه کې د افغانستان د حساس جغرافیوي او جیو پولیټیکي موقعیت درک څرګندوي.
په سیمه کې د امنیتي اندېښنو له امله هېوادونه په افغانستان کې له امنیتي پرمختګونو اندېښمن دي او غواړي چې له اوسني حکومت سره په نېږدې تماس کې شي څو د سیمې په ثبات کې مرسته وکړي.
د افغانستان اوسني حکومت له بې ثباتۍ او ناامنۍ سره په ځانګړې توګه له هغو ډلو سره په مبارزه کې چې په سیمه کې د امنیت او سولې د ګډوډولو په لټه کې دي، خپله وړتیا ښودلې او دا کار به نور هم د سیمې د هېوادونو پام افغانستان ته واړوي.
روسیه او په سیمه کې پراته هېوادونه پوهېږي چې د افغان حکومت ځواکونه نه یوازې د افغانستان د ثبات لپاره بلکې د سیمې د ثبات لپاره کار کوي، نو د دوی ګټې اړ دي چې د ترهګرو ډلو پر ضد جګړه کې له افغانستان سره همکاري وکړي.د دې ترڅنګ په افغانستان کې بشري ناورین او بشري مرستو ته اړتیا د سیمې هېوادونه اړ کړي چې په دې برخه کې د تعامل او همکارۍ فکر وکړي.په ټولیز ډول دغو غونډو ته د افغان استازو بلنه په نړیواله کچه د متقابل عمل او خبرو اړتیا په ګوته کوي. دا خبرې اترې کولی شي په افغانستان کې د بحرانونو او ستونزو د حل لپاره د مثبتې فضا په رامنځته کولو کې مرسته وکړي. همدارنګه د دغو غونډو اغیز د افغانستان په داخلي عواملو، د حکومت د مدیریت او تګلارو په څرنګوالي او د نړیوالې ټولنې په غبرګون پورې اړه لري.
په پای کې، که څه هم په وړاندې ډیرې ننګونې شتون لري، نړیواله او سیمه ایزه همکاري کولی شي د اړیکو په ښه کولو کې اغیزمن وي چې ګټورې همکارۍ ته الر پیدا کړي.
