له څو ورځو وقفې وروسته، پاکستاني پولیسو یو ځل بیا د افغان کډوالو نیول او شړل زیات کړی دی. د تېرې سې شنبې ورځې راهیسې د اسلام آباد په مختلفو سیمو کې بیا نیونې پیل شوې دي او سلګونه افغان کډوال نیول شوي دي.
دا عملیات یوازې د غیرقانوني کډوالو نیولو پورې محدود نه دي، بلکې د ګرځنده تلیفونونو ضبطول، وهل ټکول او سخت لفظي اهانت په څیر قضیې هم پکې شاملې دي.
هغه خبریالان چې د پاکستاني پولیسو لخوا خلکو سره د ظالمانه چلند فلم کولو هڅه کوي هم له تاوتریخوالي اومحدودیتونو سره مخ دي.
سربېره پردې، هغه کسان چې هڅه کوي خپلو ګرځنده تلیفونونو سره عکسونه واخلي سخت وهل کیږي.
که څه هم په تېر کال کې له پاکستان څخه د افغان کډوالو د نیولو او ایستلو پروسه نه ده درېدلې، ، خو په وروستیو څو ورځو کې دا پروسه نوره هم شدیده شوې ده.
ولې پاکستان په بې توپیره ډول افغان کډوال شړي؟ د دې ډول اخراجونو پایلې څه دي؟ افغان حکومت او ملګرو ملتونو تر کومه حده خپل مسؤلیتونه ترسره کړي دي، او د دې ستونزې د حل لپاره باید څه وشي؟ دا هغه پوښتنې دي چې د هر چا په ذهن کې دي.
لکه څنګه چې یادونه وشوه، پاکستان نه یوازې په تیرو دریو کلونو کې د افغانانو کوربه توب کړی، بلکې له شاوخوا ۵۰ کلونو راهیسې، هغه افغانان چې د اقتصادي، سیاسي او امنیتي دلایلو له امله یې خپل هیواد پریښی و، د پاکستان او ځینو نورو هیوادونو میلمانه ول. په عین حال کې، پاکستان د څو لسیزو راهیسې د افغانانو ترټولو لوی شمیر کوربه توب کړی دی.
خو څه وشول چې پاکستان پریکړه وکړه چې ټول افغانان په زور او جبر سره بیرته افغانستان ته واستوي پرته له دې چې نړیوالو اصولو او معیارونو ته درناوی وکړي، ؟
هغه څه چې پاکستاني چارواکي یې وايي دا دي:
– افغانان په اقتصادي توګه د پاکستان پر سر بوج دي، او پاکستان دا بار نشي زغملی.
– افغانان په پاکستان کې په امنیتي پیښو کې ښکیل دي.
دلومړۍ ادعا په اړه باید ووایو چې هیڅ افغان د پاکستان حکومت باندې بار نه دی، او پاکستان افغانانو ته هیڅ ډول مرسته نه ده کړې. برعکس، په پاکستان کې د افغانانو پانګونې او تولیدات، په ځانګړې توګه لاسي صنایع، د پاکستان د اقتصاد په سوکالۍ کې هم ونډه اخیستې ده. له کلونو راهیسې، افغان غالۍ، چې په پاکستان کې د افغانانو لخوا تولید شوي، په ټوله نړۍ کې د پاکستاني برانډ او نوم لاندې پلورل کیږي.
کله چې په افغانستان کې جمهوریت ړنګ شو، پاکستان په اسلام آباد او نورو ځایونو کې ګران هوټلونه د افغانانو د ځای پر ځای کولو لپاره خالي کړل او ډیرې لوړې بیې یرې کیښودې، چې افغانان یې تر نن ورځې پورې ورکوي. هغه افغانان چې په پاکستان کې ژوند کوي په حقیقت کې د پاکستان عایدات زیاتوي ځکه چې دوی ټول له بهر څخه ډالري مرسته ترلاسه کوي، او دا ډالر په پاکستان کې مصرف کیږي. هغه کډوال چې په تیرو درې نیمو کلونو کې پاکستان ته تللي دي ټول په پاکستان کې د ډالرو مصرف کونکي دي، چې دا د ډالر د بیې په کنټرول کې مرسته کوي او د پاکستاني روپیو په وړاندې د تبادلې نرخ د لوړیدو مخه نیسي.
هغه کسان چې له کلونو راهیسې په پاکستان کې ژوند کوي اوس ټول دندې او مالي عاید لري. حتی په ټول پاکستان کې د پام وړ شمیر فابریکې، لوکس دوکانونه او ښکلي هوټلونه د افغانانو دي. دوی پاکستان ته نه یوازی مالیه ورکوي چې یو شمیر کارګران هم په کار ګماري.
له همدې امله، د پاکستان دا ادعا چې افغانان له اقتصادي پلوه زیانمن دي په بنسټیز ډول غلطه او غیر واقعی ده.
دوهم داچې پاکستاني چارواکي ادعا کوي چې افغانان د پاکستان په ناامنیو کې ښکیل دي.
په دې اړه، دا باید په پام کې ونیول شي چې په پاکستان کې ناامني کومه نوې پدیده نه ده. له ۲۰۰۷ کال راهیسې، کله چې تحریک طالبان پاکستان په رسمي ډول جوړ شو او بیت الله محسود یې د مشر په توګه وټاکل شو، او حتی مخکې له دې چې غورځنګ په رسمي توګه جوړ شي، په قبایلي سیمو کې جګړه پیل شوې او شدت یې موندلی و.
پوښتنه دا ده چې ولې په تیرو شلو کلونو کې افغانان په دې ناامنۍ کې د ښکیلتیا په تور نه دي تورن شوي، او ولې اوس دوی د دې لپاره ملامت کیږي؟
که پاکستان وغواړي چې نوي راغلي افغانان په پاکستان کې تورن کړي، نو دا به ډېره ماشومانه خبره وي. په هغو کسانو کې چې په تیرو دریو نیمو کلونو کې له افغانستان څخه وتلي دي، د مذهبي سیاست او شریعت پلي کونکو حکومتونو مخالفین شامل دي. دوی څنګه د تحریک طالبان پاکستان سره یو ځای کېدای شي؟ بله خبره دا ده چې افغانان اکثره په اسلام آباد او د پاکستان په لوکسو ښارونو کې اوسېږي، خو تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) په قبایلي سیمو کې فعالیت کوي او مرکزونه لري.
د بلوچ لبریشن آرمی، چې په پاکستان کې یوه بله وسله واله مخالفه ډله ده، یوازې د بلوچانو د حقونو د بیرته راګرځولو لپاره کار کوي، کوم چې د افغانانو د جذبولو یا همکارۍ وړتیا نلري.
کېدای شي څو دلیلونه وي چې ولې پاکستان په دوامداره توګه غلطې ادعاوې کوي او د افغان کډوالو لپاره وضعیت خرابوي، چې ځینې یې دا دي:
– د پوځي ناکامیو پټول:
دا څرګنده ده چې د پاکستان پولیس او پوځ ډیری وخت د بلوچ لبریشن آرمی، ټي ټي پي او نورو ډلو د بریدونو په وړاندې بې وسه پاتې شوي دي، او بریدګر توانیدلي چې د هیواد په لویو ښارونو کې مهم هدفونه په نښه کړي. له همدې امله، پاکستانيان د افغان لاسوهنې په بهانه د خپلو دفاعي او امنیتي ځواکونو د بې کفایتۍ څخه د پام اړولو هڅه کوي.
– د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې څخه د نورو امتیازاتو ترلاسه کول:
پاکستان، چې په تیرو پنځو لسیزو کې یې د ملګرو ملتونو او UNHCR څخه ډیرې پیسې ترلاسه کړې، اوس غواړي یو ځل بیا دا لویې پیسې ترلاسه کړي.
– په افغان حکومت سیاسي فشار:
د پاکستان د کډوالو ضد دې څرګندونو کې دریم هدف دا دی چې پر افغان حکومت فشار زیات کړي او هغه دې ته اړ کړي چې د اسلام آباد غیرقانوني غوښتنې ومني.
دوام لري
