په غزه کې د ۱۵ میاشتو جګړې او درنو بمباریو وروسته، اسراییل او حماس بالاخره د څو پړاویز اوربند پلي کولو موافقه وکړه.
د دې موافقې پر بنسټ، په لومړي پړاو کې داوربند، دواړو خواوو موافقه وکړه چې د یوې ټاکلې مودې (شپږ اونۍ) لپاره له پوځي بریدونو ډډه وکړي او د خلکو د اساسي اړتیاوو د پوره کولو لپاره بشري زمینې برابرې کړي، او همدارنګه د بندیانو تبادله وکړي. او د نورو هیوادونو له خوا مرستې رسولو ته لاسرسی اسانه کړي.
د دې تړون مهم ټکي دا دي: په دوهم پړاو کې، کوم چې د تړون د لومړي پړاو پلي کولو سره تړلی دی، بحث به د غزې څخه د اسراییلو بشپړ وتلو او دایمي اوربند باندی وي.
د اوربند ګامونه به څنګه پلي شي او کوم احتمالي ننګونېو سره مخ شي، دا یوه بله موضوع ده، خو د اوربند د ټینګولو مفکوره، چې د رفح څخه د اسراییلي ځواکونو د وتلو او د حماس مجاهدینو د بیا راڅرګندېدو اوړ د خلکو لخوا تود هرکلی او غېږ ورکولو لامل شو. دخورا دقت او کتنې وړ موضوع ده.
د اکتوبر د اوومې نیټې له پیښو وروسته، اسراییل اعلان وکړ چې حماس به په بشپړه توګه له منځه یوسي او جګړه به تر هغه دوام وکړي چې دا ډله په بشپړه توګه له منځه لاړه شي. اسراییل په دې جګړه کې یوازې نه و، بلکې د متحده ایالاتو، انګلستان او ځینو اروپایی هیوادونو نیغ ملاتړ یې درلود. ټولو ولیدل چې د امریکا لخوا اسراییلو ته نوي وسلې او تجهیزات ورکړل شول ترڅو مسلمانان په ښه توګه په نښه کړي او د توغندیزو بریدونو څخه ځان وساتي، چې د توغندیو ضد سیسټم (THAAD) یې یوه بیلګه ده.
کله د چې څو میاشتې جګړې تېرې شوې او اسراییل په غزه کې مجاهدینو ته په ماتې ورکولو کې پاتې راغی او درانه پوځي زیانونه یې وګالل، نو د خپلو ناکامیو د توجیه کولو لپاره یې لومړی د رفح ښار باندی برید وکړ او بیا یې په جنوبي لبنان کې د حزب الله مرکزونه په نښه کړل،
خو دا ځل هم د مسلمانانو په وړاندې بریالی نه شو بلکې د حزب الله وژونکو توغندیو بریدونو تل ابیب او د هغه ملاتړي دومره ولړزول چې د نتانیاهو کور هم په توغندیو وویشتل شو، او د دروغو وهمونه (د اوسپنې ګنبد) مات شو. حتی پرمختللی سیستم (THAAD) د حزب الله د توغندیو مخه ونه نیوله. د اسراییلو لخوا د حماس او حزب الله د مشرانو پرله پسې وژنې او په نښه کول هم د اسراییلو په وړاندې د مجاهدینو په جګړه کې هیڅ اغیزه نه درلوده. ځکه خو حزب الله سره د اوربند پلان راپورته شو، اسراییل، چې د حزب الله د ختمولو اراده یې کړې وه، حزب الله سره خبرې اترې پیل کړې او بالاخره اوربند یې وکړ.
د اسراییلو او د هغه د ملاتړو انګیرنه دا وه چې په لبنان کې د اوربند سره به دوی خپل ټول ځواکونه د غزې او رفح په لور توجیه کړي او جګړه به وګټي. په هرصورت، د دوی د ټولو ځواکونو د توجیه کولو او د خلکو د ډله ایزې وژنې سره سره، (چې د ملګرو ملتونو او د د امنیت شورا لخوا تجنګي جنایت تعریف شو) اسراییل د فلسطیني مجاهدینو په وړاندې سر ټیټ کړ، او د حماس د له منځه وړلو مفکوره پر خآي له هغو سره تعامل ته غاړه کیښوده.
د ۱۵ میاشتو جګړې، بمباریو او تلاشیو په جریان کې، صهیونیسټ رژیم د حماس وسله والو لخوا نیول شوي اسراییلي یرغمل شوي کسان هم ونه موندل. په دې جګړه کې، اسراییل خپل شاوخوا ۲۰،۰۰۰ پوځي پرسونل هم له لاسه ورکړل او د ویجاړ شویو ټانکونو شمیر یې شاوخوا ۵،۰۰۰ ته ورسید. د اسراییلو پوځ، چې ډیری یې د نورو هیوادونو اتباع وو، د جنګي پرسونل له کمښت سره مخ و ځکه چې خلک نه غوښتل نورپه پوځ کې کار وکړي. دغه راز داسراییلو بازراونه او تولیدي فابریکې له لویو ننګونو سره مخ شوې، او دیادهیواد اقتصاد سخت زیانمن شو.
په وروستۍ تحلیل کې، اسراییل د سولې په پلمه د جګړې له ډګر څخه د تیښتې لاره غوره کړه او له اوربند سره یې موافقه وکړه، چې موږ یې د پلي کیدو په لومړي پړاو کې یو.
دوی د حماس سره خبرې اترې پیل کړې (کوم چې اسراییل یو ترهګریز سازمان ګڼل او د له منځه وړلو هوډ یې درلود)، د حماس ځینې شرایط یې ومنل او له هغوی یې وغوښتل چې اسراییلي بندیان خوشې کړي.
حماس، چې د اسراییلو د سیال په توګه د خبرو اترو په یوه اړخ کې ناست و او له اسراییلو سره یې د اوربند تړون لاسلیک کړ.
په دې توګه، حماس نه یوازې ورک نه شو، بلکې د اسراییلو لخوا د سیال او همزولي په توګه وپیژندل شو.
دا څرګنده ده چې حماس په اوسني تړون کې د جګړې اصلي ګټونکی دی ځکه چې دوی په زړورتیا سره له خپلې خاورې دفاع وکړه او د دوی اصلي هدف، چې له رفح او غزې څخه د اسراییلي ځواکونو وتل دي، د دې تړون په پایله کې به ترلاسه شي.
په جګړه کې بایلونکي اسراییل او د هغه ملاتړي دي ځکه چې دوی د حماس په له منځه وړلو کې پاتې راغلل، بلکې پر ځای یې حماس په رسمیت وپیژاند او ورسره یې د اوربند تړون لاسلیک کړ.
